Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
“Η σημασία αυτής της στήλης του musiccorner είναι ακριβώς ότι λέει ο τίτλος της: “Αφιερωμένη εξαιρετικά” σε ανθρώπους που προσέφεραν στο ελληνικό τραγούδι, αλλά μένοντας ηθελημένα στην “οπισθοφυλακή” και χωρίς ποτέ να ζητήσουν κάτι περισσότερο από το να κάνουν αυτό που αγαπούσαν.
Η δουλειά τους περιορίστηκε στην πίστα, στο στούντιο, στη γραφή μουσικής και στίχου και πουθενά αλλού. Άλλοι έκαναν μεγάλη επιτυχία, άλλοι μικρότερη. Άλλοι συνεχίζουν την πορεία τους και παλεύουν, άλλοι έχουν αποχωρήσει. Άλλοι έχουν φύγει από τη ζωή.
Όμως, όλοι τους ανεξαιρέτως έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην ελληνική μουσική σκηνή και δικαιούνται αυτό που τους προσφέρουμε: Μια γωνιά “αφιερωμένη εξαιρετικά”…!
———————————————————–
H «μεταπήδηση» του Νίκου Ξυλούρη στον χώρο του «έντεχνου» τραγουδιού, ουδέποτε τον απομάκρυνε από τις μουσικές ρίζες του, δηλαδή τους παραδοσιακούς σκοπούς και ρυθμούς της πατρίδας μας και ιδιαίτερα τους κρητικούς. Ουδέποτε παρέλειψε να συμπεριλάβει τους ήχους και τα τραγούδια «της γης του» στις εκάστοτε «ζωντανές» εμφανίσεις του, αλλά και να ηχογραφεί δίσκους με το σχετικό ρεπερτόριο.
Μέσα σε όλα αυτά, εμφανίστηκε ένας δημιουργός που κατόρθωσε να «παντρέψει» το έντεχνο με το παραδοσιακό είδος. Ήταν ο Χριστόδουλος Χάλαρης, ο οποίος άφησε τη δική του ξεχωριστή «σφραγίδα» στην ελληνική μουσική ιστορία, ενορχηστρώνοντας τις συνθέσεις του με βάση τα έγχορδα που χρησιμοποιούνται κυρίως στη δημοτική παράδοση του τόπου μας.
Φυσικά, δεν ήταν δυνατό να μη συναντηθούν οι δυο τους και να μη συνεργαστούν στη δισκογραφία. Μάλιστα, η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του συνθέτη, είχε ως βασικό ερμηνευτή τον «αρχάγγελο της Κρήτης». Πρόκειται για τον «Τροπικό της Παρθένου», ο οποίος κυκλοφόρησε προς το τέλος του 1973, πάνω σε στίχους του Γιάννη Κακουλίδη, ενώ συμμετείχαν ακόμη η Δάφνη Ζούνη και ο ίδιος ο Χάλαρης.
Ο Νίκος Ξυλούρης ηχογράφησε έξι τραγούδια σε τούτο το δίσκο, από τα οποία ακούστηκε περισσότερο το «Κόρης φιλίν εζήτησα», το οποίο θυμίζει έντονα κρητική μαντινάδα. Τα υπόλοιπα, είναι τα «Ανάθεμα π’ αγάπησα το χώμα σου», «Νανά-νανά το γιούδι μου», «Κύριε σώσον το λαό σου», «Βουνό μου» (μαζί με τη Ζούνη) και «Στον τόπο που φιλιούμαστε».
Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 1974, εμφανίζεται στα δισκοπωλεία το προσωπικό άλμπουμ του ερμηνευτή με τίτλο «Συλλογή». Περιλαμβάνει παλιά και καινούργια τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου, αλλά και σε δεύτερη εκτέλεση το «Πάνω στ’ αργυρό σκαμνί» των Χάλαρη – Κακουλίδη από τον «Τροπικό», όπου εκεί το ερμήνευαν ο συνθέτης με τη Δάφνη Ζούνη…
Σχεδόν ταυτόχρονα, ηχογραφείται και κυκλοφορεί το δεύτερο έργο του Χάλαρη με στίχους Κακουλίδη. Είναι η «Ακολουθία», με τον Ξυλούρη να είναι και πάλι ο βασικός ερμηνευτής. Αυτή τη φορά, έχει πλάι του τη Δήμητρα Γαλάνη και τον αξέχαστο Πόντιο με τη «φωνή-αηδόνι» Χρύσανθο (Θεοδωρίδη), με τον οποίο μοιράζεται το πιο γνωστό τραγούδι του άλμπουμ, το «Του θάνατου παράγγειλα». Αμφότεροι, “συνέπραξαν” σε μιαν από τις πιο συγκλονιστικές ερμηνείες όλων των εποχών στην ελληνική μουσική…
Μάλιστα, σε κάποιο διάλειμμα των ηχογραφήσεων, ο αείμνηστος Κρητικός λυράρης σχολίασε: «Ίντα ‘ναι τούτα; Όλο με το χάρο με βάνετε και παλεύω». Πόσο προφητική κουβέντα, δυστυχώς…
Από εκεί και πέρα, υπάρχουνε και τα «Η ώρα τούτη» (κάπως γνωστό κι αυτό), «Μοιρολόι» και «Δε σου το ‘πα μωρέ Νικόλα»…
Και φτάνουμε στο Πάσχα του 1976, όταν το μεγάλο όνειρο του Νίκου Ξυλούρη γίνεται πραγματικότητα. Για πρώτη φορά κυκλοφορεί στο βινύλιο ως «αυτόνομο» έργο ο «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου, το θρυλικό ποίημα του Κρητικού ποιητή. Επιλέγονται τα καλύτερα μέρη αυτού του αριστουργήματος και ο Χριστόδουλος Χάλαρης αναλαμβάνει να τα ενορχηστρώσει, παραδίδοντας ένα πραγματικά μνημειώδες έργο στον ελληνικό πολιτισμό. Μαζί με τον Ξυλούρη, τα πάθη και τους καημούς του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας τραγουδά η Τάνια Τσανακλίδου…
Ήταν η τελευταία φορά που συνθέτης κι ερμηνευτής συνεργάστηκαν στο βινύλιο. Τα επόμενα χρόνια, ο Χάλαρης αραίωσε κατά πολύ την παρουσία του στο χώρο της δισκογραφίας, ενώ ο Ξυλούρης «υποχώρησε» εμπορικά (δεν ήταν πια «της μόδας»…), για να φύγει από τη ζωή μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα…
Όπως αντιληφθήκατε, το έργο των δυο τους ως προς την ποσότητα δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Ωστόσο, η αξία του είναι τόση, που πιστεύουμε ότι του άξιζε μια παρουσίαση. Έτσι και αλλιώς, ο πολιτισμός της πατρίδας μας χρωστά πάρα πολλά σε αμφότερους…
————
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…