Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα: “Η εξαφάνιση του Τζων Αυλακιώτη”

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, κάθε 15 ημέρες θα σας παρουσιάζει κι από μία σειρά που έγραψε τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————————–

«Τζων Αυλακιώτης»: Ένα κατασκοπικό θρίλερ με τα όλα του…

Η τηλεοπτική Ελλάδα του 1985, είχε έντονο …αμερικανικό χρώμα! Οι πιτσιρικάδες και οι νεαροί, καθηλώνονται από τα κατορθώματα του ΚΙΤΤ και του Μάικλ Νάιτ στον «Ιππότη της ασφάλτου», ενώ οι μεγαλύτεροι έως …γηραιότεροι (κυρίως θηλυκού γένους!), περιμένουν τι θα σκαρώσει η σατανική Αλέξις εναντίον του Μπλέικ και της Κριστλ στη «Δυναστεία»…

Όσον αφορά τις εγχώριες παραγωγές …κανονική ζούγκλα! «Τα λιονταράκια του κυρ-Ηλία» από τη μια, «Ο Ανδροκλής και τα λιοντάρια του» από την άλλη, δίνουν την εύθυμη νότα σ’ ένα τηλεοπτικό τοπίο, το οποίο έμοιαζε μάλλον υποτονικό και χωρίς κάτι το ξεχωριστό.

Όλα αυτά, μέχρι τις 28 Μαΐου, μόλις πέντε ημέρες πριν τις εθνικές εκλογές. Εκείνο το βράδυ της Τρίτης, ξεκινά η προβολή ενός κατασκοπικού θρίλερ, γεμάτου μυστήριο, ίντριγκες, δολοπλοκίες και αγωνία. Είναι «Η εξαφάνιση του Τζων Αυλακιώτη», διασκευή του μυθιστορήματος του Γιάννη Μαρή από το Γιάννη Κανδήλα. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, ο Χρήστος Πάρλας, η Νόρα Βαλσάμη και ο Κώστας Αρζόγλου, σε σκηνοθεσία Ερρίκου Ανδρέου.

Η σειρά κέρδισε από την πρώτη στιγμή το ενδιαφέρον των τηλεθεατών, παρά το γεγονός ότι άρχισε να προβάλλεται σε μια «δύσκολη» περίοδο, καθώς άρχιζε το καλοκαίρι. Η συναρπαστική πλοκή, οι απρόβλεπτες εξελίξεις και το έντονο σασπένς, «υποχρέωσαν» το ελληνικό κοινό να την παρακολουθεί φανατικά, ακόμα και στις διακοπές.

Θυμάμαι ότι την ημέρα προβολής της, μαζεύονταν όλες οι παρέες του συγκροτήματος που παραθερίζαμε στην αυλή της «προνομιούχας» οικογένειας που είχε τηλεόραση και τα σχόλια αναλόγως με τις εξελίξεις, δίνανε και παίρνανε…

Ας γυρίσουμε λοιπόν τριάντα χρόνια πίσω, για να θυμίσουμε στους παλαιότερους και να γνωρίσουμε στους νεότερους μια σημαντική τηλεοπτική στιγμή, η οποία άφησε το δικό της ανεξίτηλο σημάδι στην εγχώρια μικρή οθόνη…

Η υπόθεση

Η ιστορία ξεκινά στις 15 Μαρτίου 1939, ημέρα που ο Χίτλερ εισβάλλει στην Τσεχοσλοβακία. Στο σπίτι του Τζων Αυλακιώτη (Χρήστος Πάρλας) – οικονομικού συμβούλου της κυβέρνησης Μεταξά και γενικότερα, σημαντικότατου παράγοντα της ελληνικής οικονομίας-, δίδεται λαμπρή δεξίωση, στην οποία βεβαίως το κύριο θέμα συζήτησης, είναι το «κατόρθωμα» του παρανοϊκού δικτάτορα της Γερμανίας.

Εκτός των άλλων, παρόντες είναι και οι επιτετραμμένοι της Γερμανίας και της Αγγλίας, δύο χώρες οι οποίες θεωρούν την Ελλάδα σημαντικότατο στρατηγικό σημείο σε περίπτωση κήρυξης πολέμου, ο οποίος θεωρείται πλέον αναπόφευκτος. Προσπαθούν λοιπόν να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους, μέσω του χερ Ντίντριχ (Τάκης Βουλαλάς) και του σερ Χάμφρεϊ (Τάκης Ασημακόπουλος) αντιστοίχως.

Για να το πετύχουν βεβαίως, χρειάζονται πράκτορες που να δουλεύουν για λογαριασμό τους. Ένας απ’ αυτούς είναι κι ο Αυλακιώτης, ο οποίος παίζει διπλό παιχνίδι. Ωστόσο, με την ουδετερότητα που αποφασίζει το μεταξικό καθεστώς, ουσιαστικά αχρηστεύεται και για τους μεν και για τους δε. Καταλαβαίνει λοιπόν ότι κινδυνεύει κι αποφασίζει να οργανώσει την εξαφάνισή του, ώστε να σχεδιάσει τις επόμενες κινήσεις του, σε σχέση με τις αντίστοιχες των μέχρι χθες “φίλων” του.

Τουλάχιστον η αγγλική πλευρά, δείχνει ότι ξέρει πολύ καλά τι πρόκειται να κάνει ο Τζων και σε πρώτη φάση, φαίνεται πως η «εξαφάνισή» του έχει οργανωθεί από την ίδια. Στην πραγματικότητα, θέλει να τον βγάλει από τη μέση, πιστεύοντας ότι έχει ταχθεί με το μέρος των Γερμανών και δουλεύει για λογαριασμό τους.

Μάλιστα, οργανώνουν μια ψεύτικη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του, γεγονός που οδηγεί τους Γερμανούς στην απόφαση να τον σκοτώσουν οι ίδιοι, βάζοντας τον Ντίντριχ να του πει ότι πρέπει να ταξιδέψει στη χώρα τους και να μείνει για λίγο καιρό.

Όλα αυτά, εν πλήρη αγνοία της γυναίκας του Βαλεντίνης (Νόρα Βαλσάμη), η οποία πιστεύοντας ότι κάτι κρύβεται πίσω από το ξαφνικό γεγονός, ψάχνει τρόπους να μάθει την αλήθεια και πού βρίσκεται ο άντρας της. Για το σκοπό αυτό, ζητά από τον παλιό συμφοιτητή της Ανέστη Κωνσταντίνου (Κώστας Αρζόγλου) να ερευνήσει το παρελθόν του συζύγου της και να μάθει όσα γίνεται περισσότερα για κείνον.

Ο Ανέστης είναι ένας μάλλον αποτυχημένος δημοσιογράφος, ουσιαστικά βάρος για την εφημερίδα «Πρωινός τύπος» στην οποία δουλεύει, αλλά πάντα ερωτευμένος με τη Βαλεντίνη (ή Βάλια, όπως ο ίδιος την αποκαλεί), με την οποία είχε σχέση για λίγους μήνες. Εκείνη εξαφανίστηκε μυστηριωδώς από τη ζωή του τότε, γεμίζοντάς τον απορίες κι ερωτηματικά.

Η έρευνά του, ξεκινά από ένα παλιό συμμαθητή και φίλο του Αυλακιώτη από την Κωνσταντινούπολη, τον Ιορδάνη Ράμογλου (Χρήστος Φράγκος). Από κείνον μαθαίνει ότι το πραγματικό όνομα του Τζων είναι Γιάννης Τουφεξής, ο οποίος έζησε δύσκολα παιδικά χρόνια και υιοθετήθηκε από μια πλούσια γυναίκα της Πόλης, κληρονομώντας τη μεγάλη περιουσία της μετά το θάνατό της.

Στο μεταξύ, αρχίζει ένα έντονο κατασκοπικό παιχνίδι μεταξύ Άγγλων και Γερμανών, αναφορικά με το ποιος θ’ ανακαλύψει πρώτος τον Αυλακιώτη, με σκοπό βεβαίως να τον βγάλει από τη μέση. Κεντρικό ρόλο σ’ αυτό, θα παίξει η Μάγδα (Αφροδίτη Γρηγοριάδου), η οποία πέραν του ότι είναι ερωτευμένη μαζί του, έχει κι εκείνη διπλό ρόλο ως πράκτορας τόσο της μιας, όσο και της άλλης πλευράς. Εκ των συνεργατών της, είναι ο Ιωσήφ Μπεράχα (Μιχάλης Μανιάτης), ο ετεροθαλής αδελφός της Βάλιας, ο οποίος δουλεύει για λογαριασμό των Άγγλων.

Όσο για το μεταξικό καθεστώς, διαδίδει ότι ο Αυλακιώτης βρίσκεται στο εξωτερικό για δουλειά της κυβέρνησης, με πρώτο-πρώτο το διαβόητο υπουργό Δημοσίας Ασφαλείας Κωνσταντίνο Μανιαδάκη (Θάνος Κανέλλης).

Αρχικώς, η Μάγδα παρουσιάζει στο Ντίντριχ φωτογραφίες που δείχνουν νεκρό τον Τζων. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το επόμενο πρωί μετά την εξαφάνισή του, βρέθηκε ένα πτώμα στη θάλασσα με παραμορφωμένο πρόσωπο και με τα δικά του ρούχα, ο Γερμανός πιστεύει ότι όντως είναι αυτός. Βεβαίως, η δικτατορία αποκρύπτει το γεγονός και κλείνει γρήγορα την υπόθεση, χωρίς ν’ αναφέρει λέξη για τον Αυλακιώτη.

Στο μεταξύ, η έρευνα του Ανέστη για το παρελθόν του Τζων έχει αρχίσει να «ενοχλεί» και δεν αργεί η κλήση του από το Μανιαδάκη, ο οποίος τον συμβουλεύει να σταματήσει ν’ ανακατεύεται. Εκείνος όμως συνεχίζει, αναθερμαίνοντας παράλληλα και τη σχέση του με τη Βάλια, η οποία του αποκαλύπτει τους λόγους που την ανάγκασαν να φύγει ξαφνικά από κοντά του και το πώς γνώρισε και παντρεύτηκε τον Αυλακιώτη.

Όσο περνά ο καιρός, ο κλοιός γύρω από τον Τζων αρχίζει να σφίγγει περισσότερο, καθώς πλέον Γερμανοί και Άγγλοι ξέρουν ότι είναι ζωντανός και αγωνίζονται ποιος θα τον βγάλει από τη μέση πρώτος. Ο Ράμογλου είναι πάντα δίπλα του και τον βοηθά ακόμη και με κίνδυνο της ζωής του, όμως τα πράγματα όλο και δυσκολεύουν. Αναγκάζεται λοιπόν να συναντήσει τη Βάλια και τον Ανέστη και να τους εξηγήσει τα καθέκαστα, ενώ επιστρέφει στο σπίτι του, όπου και συνεχίζει να κρύβεται, καταστρώνοντας τα επόμενα σχέδιά του.

Η αδυναμία του Ντίντριχ να τελειώσει την υπόθεση Αυλακιώτη, φέρνει στην Αθήνα τον χερ Ούλριχ (Γιάννης Κανδήλας), μια πραγματικά εφιαλτική φυσιογνωμία για τη Βάλια, η οποία είχε υποφέρει πολύ στη Γερμανία εξαιτίας του. Τη συναντά ξανά και λέγοντάς της ψέματα ότι η μητέρα της ζει, προσπαθεί να εξασφαλίσει την υπογραφή της για το εργοστάσιο στη Χαλκίδα, το οποίο είναι γραμμένο στο όνομά της. Στην πραγματικότητα όμως, με γερμανική διαταγή, αυτό έχει περάσει στη δικαιοδοσία του Αυλακιώτη…

Το τέλος πλησιάζει και ο Τζων παίζει το τελευταίο χαρτί του. Ζητά από τη Βάλια να δώσει μια δεξίωση στο σπίτι τους, όπου θα εμφανιστεί και ο ίδιος και θα ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του μια και καλή με Γερμανούς και Άγγλους. Έπειτα, σχεδιάζει να φύγει στο εξωτερικό με τη Μάγδα, παίρνοντας μαζί τους και το Ράμογλου.

Όλοι πιστεύουν ότι σ’ αυτή τη δεξίωση θα τελειώσουν όλα. Άπαντες οι καλεσμένοι πηγαίνουν οπλισμένοι για παν ενδεχόμενο. Είναι 2 Σεπτεμβρίου 1939, όταν ο Χίτλερ εισβάλλει στην Πολωνία. Οι αποκαλύψεις αρχίζουν, όταν η Βάλια λέει στον Ούλριχ ότι γνωρίζει πως η μητέρα της δε ζει, από το πιστοποιητικό θανάτου που της έδωσε ο Ντίντριχ.

Κάπου εκεί, εμφανίζεται κι ο Αυλακιώτης κι αρχίζει να εξηγεί τους λόγους της εξαφάνισής του. Δε θα προλάβει όμως να ολοκληρώσει, καθώς ξαφνικά σβήνουν τα φώτα κι ακούγονται πυροβολισμοί. Ο Τζων πέφτει νεκρός, όπως και η Μάγδα που προσπαθεί να τον σώσει, χωρίς ωστόσο να γίνεται γνωστό ποιος ή ποιοι πάτησαν τη σκανδάλη…

Έπειτα απ’ όλα αυτά, η Βάλια αποφασίζει να φύγει για την Ελβετία, αφήνοντας μόνο τον Ανέστη, για να μη του κάνει κακό. Αφήνει όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο να συναντηθούν ξανά…

Το καστ

Οι ηθοποιοί που κλήθηκαν να ενσαρκώσουν τους ήρωες του Γιάννη Μαρή, είναι πραγματικά εξαιρετικοί. Νομίζω όμως ότι η Αφροδίτη Γρηγοριάδου είναι εκείνη που βρίσκεται ένα σκαλοπάτι παραπάνω απ’ τους υπόλοιπους. Υποδύεται έξοχα τη Μάγδα, μια δυναμική, φαινομενικά ατρόμητη, αλλά συνάμα τόσο ευαίσθητη κι ερωτευμένη γυναίκα. Παρά το γεγονός ότι αντιλαμβάνεται πως ο Αυλακιώτης τη χρησιμοποιεί για να πετύχει αυτά που θέλει, τα αισθήματά της για κείνον είναι πιο δυνατά και πληρώνει με τη ζωή της την προσπάθειά της να τον προστατέψει…

Ο αείμνηστος Χρήστος Πάρλας πιστεύω ότι ήταν ο ιδανικότερος ερμηνευτής του κεντρικού ήρωα του μυθιστορήματος. Η χαρακτηριστική φωνή και τα σπουδαία υποκριτικά προσόντα του, βοήθησαν ώστε χωρίς καμιά αμφιβολία να δημιουργήσει το σημαντικότερο ρόλο της τηλεοπτικής καριέρας του. Υποδύεται εξαιρετικά τον τυχοδιώκτη Αυλακιώτη, που δε λογαριάζει αισθήματα κι ανθρώπινες ζωές, προκειμένου να φέρει σε πέρας του στόχους του. Ωστόσο, όταν παίζεις ρωσική ρουλέτα, κάποια στιγμή θα το πληρώσεις…

Η Νόρα Βαλσάμη παίζει εδώ έναν εντελώς διαφορετικό τηλεοπτικό ρόλο απ’ όσους μέχρι τότε. Ο χαρακτήρας της «ενζενί» που υποδυόταν στις κατά καιρούς μεταφορές των μυθιστορημάτων του Ξενόπουλου στη μικρή οθόνη, στον «Αυλακιώτη» μετατρέπεται σε μιας δυναμικής κι αποφασιστικής γυναίκας, η οποία όμως στην πραγματικότητα είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και τρομαγμένη. Πιστή στις ιδέες αλλά και στα συναισθήματά της, δε διστάζει ν’ αφήσει για ακόμη μια φορά τον έρωτα της ζωής της, προκειμένου να τον προστατέψει από την ίδια.

Όσο για τον Κώστα Αρζόγλου, ο ρόλος του σ’ αυτή τη σειρά θυμίζει σε μεγάλο βαθμό τον αντίστοιχο του «Αγγελή» στη «Λεηλασία μιας ζωής». Χρόνια ερωτευμένος με μια γυναίκα, την ξαναβρίσκει έπειτα από πολύ καιρό και ταλαιπωρείται για χάρη της. Εδώ όμως -σε αντίθεση με τη «Λεηλασία»-, το τέλος δεν είναι αίσιο. Υποδύεται ένα χαρακτήρα χαμηλών τόνων, ο οποίος όμως εμφανίζεται να κάνει τα πιο τολμηρά κι επικίνδυνα πράγματα, από τη δύναμη που του δίνει η αγάπη του για τη Βάλια…

Από τους υπόλοιπους ηθοποιούς, πραγματικά «εγκληματική» είναι η φυσιογνωμία του Γιάννη Κανδήλα ως Ούλριχ. Ο διασκευαστής του μυθιστορήματος για την τηλεόραση, είχε όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά ώστε να παρουσιάσει μια μοναδική ερμηνεία ενός ψυχρού, απογυμνωμένου από κάθε είδους αίσθημα και βλοσυρού Γερμανού του τρίτου Ράιχ. Εξαιρετικοί οι Τάκης Βουλαλάς, Τάκης Ασημακόπουλος, Θάνος Κανέλλης και Χρήστος Φράγκος, όπως φυσικά και ο Μιχάλης Μανιάτης, στο ρόλο του «διπρόσωπου» Μπεράχα…

Ξεχωριστή αναφορά, θα πρέπει να γίνει στη Σοφία Σεϊρλή. Υποδύεται με μοναδικό τρόπο τη Στέλλα, τη σπιτονοικοκυρά του Ανέστη, με τον οποίον είναι απολύτως ερωτευμένη, χωρίς όμως ανταπόκριση. Ωστόσο, τον βοηθά πάντοτε σε ό,τι ζητήσει, του είναι πλήρως αφοσιωμένη, αλλά έρχεται η στιγμή που πλέον αποφασίζει να φύγει στην Κωνσταντινούπολη, καταλαβαίνοντας ότι δεν έχει καμιά ελπίδα να ζήσει μαζί του.

Ακόμη, συμμετείχαν οι Χρήστος Κάλοου (Γιώργος Μαράς, δημοσιογράφος του μεταξικού καθεστώτος, ο οποίος λειτουργεί ως «καρφί» στην εφημερίδα που δουλεύει ο Ανέστης), Γιάννης Κουρκουμέλης (Ο’ Κόνορ, δεξί χέρι του σερ Χάμφρεϊ, ένας παρανοϊκός κι αδίστακτος δολοφόνος), Νίνα Παπαζαφειροπούλου (Χάιδω, η πιστή υπηρέτρια της οικογένειας Αυλακιώτη), Τρύφων Παπουτσής (ίδιο ονοματεπώνυμο, συνάδελφος και φίλος του Ανέστη), Πάρις Κατσίβελος (Αντρέας, ο μάλλον ομοφυλόφιλος γείτονας του Ανέστη και «καρφί» της Ασφάλειας), Δημήτρης Πετράτος (Παξινός, διοικητής της Ασφάλειας), Στέλιος Λιονάκης (υπαστυνόμος Λουκάς, φίλος του Ανέστη), Γιώργος Λουκάκης (διευθυντής της εφημερίδας), Κώστας Πανουργιάς (Παυλόπουλος, συνάδελφος και φίλος του Ανέστη), Έλενα Στρατή (μπαργούμαν) και Πένυ Ξενάκη (η γνωστή τραγουδίστρια).

Σχόλιο 

Η διασκευή του «Αυλακιώτη» που έκανε ο Γιάννης Κανδήλας, ήταν εξαιρετική. Πρόκειται για μια σειρά, κάθε λεπτό της οποίας είναι γεμάτο μυστήριο, αγωνία κι εξαιρετική πλοκή. Με άλλα λόγια, ένα αστυνομικό-πολιτικό θρίλερ με τα όλα του, το οποίο δικαίως κατέκτησε τότε τους τηλεθεατές και 30 χρόνια μετά, μνημονεύεται ακόμη από μια μεγάλη μερίδα τους.

Την όλη κατάσταση, βοηθούν τα σκηνικά του Μαριδάκι που αναπαριστούν πλήρως την εποχή της παραμονής του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και η εξαίρετη μουσική του Γιώργου Χατζηνάσιου. Ειδικά αυτή των τίτλων, αντικατοπτρίζει πλήρως την υπόθεση του σίριαλ. Έντονο μυστήριο και σασπένς από τη μια, τρυφερότητα και δυνατά συναισθήματα αγάπης από την άλλη.

Φυσικά, υποδειγματική είναι και η σκηνοθεσία του Ερρίκου Ανδρέου, ο οποίος κατάφερε να δώσει μια όσο γίνεται πιο ιδανική εικόνα στο μυθιστόρημα του Μαρή και να πάρει από τους ηθοποιούς ό,τι καλύτερο είχαν να δώσουν.

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…