Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα: “Λεηλασία μιας ζωής”

Τηλεοπτικές στιγμές που μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να μελαγχολήσουμε, να ταυτιστούμε με τους ήρωες και να πάσχουμε μαζί τους. Πόσα συναισθήματα δε γέννησαν σε όλους μας αξέχαστα σίριαλ της μικρής οθόνης. «Ασπρόμαυρα κι έγχρωμα», άφησαν το σημάδι τους στο μυαλό και στην καρδιά μας και τα θυμόμαστε με νοσταλγία μέσα σ’ αυτό το άθλιο τηλεοπτικό τοπίο του σήμερα…

Αυτή η στήλη λοιπόν, κάθε 15 ημέρες θα σας παρουσιάζει κι από μία σειρά που έγραψε τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην ασπρόμαυρη ή στην έγχρωμη τηλεόραση στα πρώτα 20 χρόνια πορείας της. Φιλοδοξία της, να σας θυμίσει μοναδικές κι ανεπανάληπτες στιγμές που δε θα σβήσουν ποτέ ο χρόνος και η μνήμη!

———————————————————–

«Λεηλασία μιας ζωής»: Ποιότητα και υψηλή αισθητική

Η τηλεοπτική διασκευή εκλεκτών μυθιστορημάτων της τόσο πλούσιας ελληνικής λογοτεχνίας, ήταν σχεδόν «καθεστώς» στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70. Έτσι, η μικρή οθόνη δεν αποτελούσε μόνο μέσο ψυχαγωγίας του Έλληνα, αλλά και μόρφωσης, καθώς δια μέσου αυτής, πέρασε ένας μεγάλος αριθμός σπουδαίων και σημαντικών εγχώριων συγγραφέων.

Στις 31 Οκτωβρίου 1978, ήλθε η σειρά του Μεσολογγίτη λογοτέχνη Αντώνη Τραυλαντώνη να «παρουσιαστεί» στο ελληνικό κοινό, μέσω του εξαιρετικού μυθιστορήματός του «Λεηλασία μιας ζωής». Τη διασκευή ανέλαβε ο Αλέξης Πάρνης (ο οποίος εδώ εμφανίζεται με το ψευδώνυμο «Σ. Λεωνής»), τη σκηνοθεσία ο Κώστας Λυχναράς και την ενσάρκωση των ηρώων του έργου, σημαντικοί κι εξαιρετικοί πρωταγωνιστές.

Η σειρά ολοκληρώθηκε σε 20 επεισόδια -στις 27 Μαρτίου 1979 προβλήθηκε το τελευταίο. Τα γυρίσματά της, είχαν ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 1978 και γράφτηκε με τα πιο χρυσά γράμματα στην τηλεοπτική ιστορία της χώρας μας. Σημείωσε εξαιρετικά υψηλή τηλεθέαση κι απέσπασε διθυραμβικές κριτικές απ’ όλους για την ποιότητα και την εξαίρετη παρουσίασή της.

Η υπόθεση 

H ιστορία ξετυλίγεται περίπου από το 1918, ως το τέλος της δεκαετίας του ’20, με βασικό «κορμό» τρεις οικογένειες κι ένα δημόσιο υπάλληλο.

Ξεκινάμε από την οικογένεια Τλημονίδη. Ο Θέμος (Νικήτας Τσακίρογλου) είναι τμηματάρχης σε υπουργείο και ζει με τη μητριά του Πανάγιω (Κάκια Παναγιώτου) και τις ετεροθαλείς αδελφές του, την Πηνιώ (Θάλεια Παπάζογλου) και τη μικρότερη Θοδωρούλα (Καίτη Γρηγοράτου).

Είναι τίμιος κι ευσυνείδητος υπάλληλος, που δε δέχεται ρουσφέτια και «δωράκια» κι αυτό θα του στοιχίσει αρχικά την τρίμηνη παύση του κι εν συνεχεία, την απόλυσή του από το υπουργείο. Θυσιάζει τα πάντα για τους άλλους και δεν κρατά το παραμικρό για τον εαυτό του.

Είναι ερωτευμένος με την Κασσάνδρα Ατταλού (Εύα Κοταμανίδου), η οποία αν και με εξαιρετική μόρφωση, αναγκάζεται να δουλεύει ως μοδίστρα, για να καταφέρει να σώσει τον αδελφό της Άρη (Τάσος Ράμσης) από τη βαριά φυματίωση κι εν συνεχεία, να τον σπουδάσει…

Ο Θέμος προσπαθεί να καταπνίξει τις επιθυμίες του και να κάνει τα χατίρια της μητριάς και της μεγάλης αδελφής του, όσο παράλογα κι αν είναι. Η Πανάγιω είναι μια μεγαλομανής, φαντασμένη, δεσποτική κι απαιτητική γυναίκα, γεμάτη δηλητήριο και μίσος έναντι εκείνων που δεν υπακούν στο θέλημά της και άκρως φιλοχρήματη. Κατ’ εικόνα και ομοίωσή της έχει κάνει και την Πηνιώ, με την οποία συνεχώς μηχανεύονται διάφορα ώστε να καταφέρουνε να πετύχουνε τους σκοπούς τους.

Για την οικονομική άνεση και το «όνομα» στην κοινωνία, δε διστάζει ν’ αρραβωνιάσει την Πηνιώ με τον εφέτη Ανέστη Μπάμπαλο (Φιλήμων Μεθυμάκης, που όμως εμφανίστηκε μόνο σ’ ένα επεισόδιο, καθώς πέθανε και τον αντικατέστησε ο Γιάννης Κοντούλης), ο οποίος είναι σε προχωρημένη ηλικία.

Ωστόσο, η Πηνιώ είναι μια γυναίκα που αλλάζει τους εραστές σαν τα πουκάμισα, εν αγνοία της μητέρας της. Είναι ερωτευμένη με τον Άρη, εκείνος όμως αρνείται να συνάψει σχέσεις μαζί της, εξαιτίας του ζευγαριού Θέμου-Κασσάνδρας.

Η δεύτερη οικογένεια, είναι εκείνη του Αλέκου Κομπολογά (Ανδρέας Φιλιππίδης), ο οποίος έχει κατάστημα με καπέλα και προσλαμβάνει τη Θοδωρούλα ως υπάλληλο. Είναι παντρεμένος με την Άννα (Άννυ Παπακωνσταντίνου) που έχει μια γεροντοκόρη αδελφή, την Καίτη Ποδάρα (Μαρία Κωνσταντάρου), η οποία είναι κάτοχος μιας αρκετά μεγάλης περιουσίας.

Αυτή, έχει βάλει σκοπό της ζωής της να παντρευτεί το Θέμο και με τις «ευλογίες» της Πανάγιως, μεταχειρίζεται κάθε μέσο για να το καταφέρει. Κάνει διάφορες «εξυπηρετήσεις» στην οικογένεια Τλημονίδη για να κερδίσει τη συμπάθεια και την αγάπη του τίμιου άνδρα, όμως αποτυγχάνει παταγωδώς.

Ο τρίτος «πόλος» της ιστορίας, είναι ο Αγγελής Μεσολόγγας (Κώστας Αρζόγλου). Ένας φτωχός νέος, ο οποίος παλεύει να ξεφύγει από τη μιζέρια του «ειρηνοδίκη βήτα» σε κάποια απομακρυσμένη περιοχή. Βασισμένος στην παλιά γνωριμία του με τους Τλημονίδηδες, ζητά από το Θέμο να φροντίσει για το διορισμό του κι έτσι, ξαναβρίσκεται με τη Θοδωρούλα. Οι δύο νεαροί ερωτεύονται, όμως η σχέση τους θα περάσει από «χίλια κύματα». Η εξέλιξη της υπόθεσης λοιπόν, εναλλάσσεται μεταξύ όλων αυτών των συνισταμένων, οι οποίες αλληλοεπηρεάζονται.

Τα μεγάλα προβλήματα για το Θέμο, αρχίζουν όταν αναγκάζεται να δώσει ένα γραμμάτιο αξίας 50.000 δραχμών στο Μπάμπαλο ως «προκαταβολή» για την προίκα της Πηνιώς, ο οποίος το εξαργυρώνει αμέσως.

Στο μεταξύ, ο υποψήφιος γαμπρός θα πεθάνει από καρδιακή προσβολή στο νοσοκομείο, τη στιγμή που θα πιάσει επ’ αυτοφώρω τη μέλλουσα γυναίκα του με το γιατρό (Πάνος Πανόπουλος), αλλά το χρέος θα εξακολουθήσει να υφίσταται. Καθώς λοιπόν ο Θέμος αδυνατεί να το ξεπληρώσει, γίνεται έρμαιο ενός τοκογλύφου και χάνει το σπίτι του…

Παράλληλα, ο Κομπολογάς προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις δύσκολες στιγμές που ζει η Ελλάδα με τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και να εξασφαλίσει την αποκλειστικότητα εισαγωγής κάρβουνου από τη Ρωσία. Για το σκοπό αυτό, πιάνει φιλίες με το Ρώσο ακόλουθο Σαμπούροφ (Κυριάκος Κατριβάνος) και το Γάλλο Γκιγιώμ (Γιώργος Μπάρτης), δίνοντάς τους ένα μεγάλο ποσό, το οποίο προέρχεται από την πώληση ενός σπιτιού της Καίτης.

Όμως, τη βραδιά που περιμένουνε το καράβι με το κάρβουνο, ξεσπά η Ρωσική επανάσταση και τα πάντα τινάζονται στον αέρα. Ο Σαμπούροφ αυτοκτονεί και ο Κομπολογάς βρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής καταστροφής, με αποτέλεσμα να τον εγκαταλείψουν τόσο η Άννα, όσο και η Καίτη. Η Θοδωρούλα θα είναι εκείνη που θα σώσει το μαγαζί με συνετή διαχείριση, καθώς αναλαμβάνει υπεύθυνη των οικονομικών…

Όσο για τον Αγγελή, οι περιπέτειες δεν έχουνε τελειωμό. Διορίζεται ειρηνοδίκης στη Σουβάλα, αλλά από κάποια παρεξήγηση, θα θεωρηθεί αντιβασιλικός και θα τεθεί σε κατ’ οίκο περιορισμό, χωρίς να μπορεί να επικοινωνήσει με οποιονδήποτε. Έτσι, δε θ’ απαντήσει ούτε σ’ ένα από τα γράμματα που του στέλνει η Θοδωρούλα.

Από το αδιέξοδο θα τον βγάλει η Ασπασία (Μαίρη Νάνου), κόρη του δημάρχου (Νίκος Κούρος), η οποία είναι ερωτευμένη μαζί του. Με δικές της ενέργειες θα αρθούν οι περιορισμοί, όταν όμως ο Αγγελής θα ξεκινήσει να γράφει στη Θοδωρούλα, οι Κομπολογάδες θα της κρύβουν τα γράμματα, θέλοντας να της βρουν οι ίδιοι γαμπρό. Επιπλέον, θα διαρρεύσει ο υποτιθέμενος δεσμός του με την Ασπασία και η Θοδωρούλα θα καταρρεύσει, ενώ στο μεταξύ, ο Αγγελής από λάθος πληροφορία, θα μάθει ότι εκείνη παντρεύτηκε ένα πλούσιο Ελληνοαμερικανό…

Κάποια στιγμή όμως, οι δυο τους θα ξανασμίξουν, οι παρεξηγήσεις θα λυθούν και θ’ αποφασίσουν ν’ αρραβωνιαστούν. Ωστόσο, ένα βράδυ ο Κομπολογάς μεθυσμένος θα βιάσει τη Θοδωρούλα κι αυτή θα συνειδητοποιήσει αργότερα ότι είναι έγκυος. Μητέρα κι αδερφή τη διώχνουν από το σπίτι και μόνον ο Θέμος παραμένει δίπλα της, φροντίζοντας τα πάντα. Για να προστατέψει τον Αγγελή, του στέλνει ένα γράμμα, στο οποίο του ζητά να την ξεχάσει κι ότι φεύγει στην Αμερική για να παντρευτεί.

Στο μεταξύ, ο Κομπολογάς πουλά το μαγαζί κρυφά από τη γυναίκα και την κουνιάδα του κι ετοιμάζεται να το σκάσει με τα λεφτά. Ζητά από τη Θοδωρούλα να τον ακολουθήσει, αλλιώς θ’ αυτοκτονήσει και θ’ αφήσει ένα γράμμα που θα λέει ότι αυτή έφταιξε για την πράξη του. Εκείνη αρνείται και τελικώς, εκείνος φεύγει μόνος του στο εξωτερικό…

Η δε Κασσάνδρα, πιάνει δουλειά στην κλινική του Αριστείδη (Γιώργος Κατσάρας), ο οποίος με τον καιρό την ερωτεύεται, αλλά εκείνη παραμένει πιστή στο Θέμο. Καταφέρνει να σώσει τον Άρη από τη φυματίωση και μάλιστα, όταν ξεκινά η εκστρατεία στη Μικρά Ασία, εκείνος φεύγει για το μέτωπο. Κάποια στιγμή, φτάνει η είδηση ότι τραυματίστηκε σοβαρά και η Κασσάνδρα τρέχει να τον βρει εκεί.

Τα ίχνη της θα χαθούν για πολύ καιρό, ενώ ο Άρης επιστρέφει στην Αθήνα. Θα γραφτεί στις εφημερίδες ότι είναι νεκρή, όμως βρίσκει τον αδερφό της η προσφυγοπούλα Ειρήνη (Πουλχερία Λουκά), η οποία του φέρνει ένα γράμμα της κι έτσι, όλοι την περιμένουνε να γυρίσει.

Ωστόσο, όταν η Κασσάνδρα καταφέρνει να ξαναβρεθεί στο σπίτι της, όλα έχουν αλλάξει. Ο Θέμος βρίσκεται στο νοσοκομείο βαριά τραυματισμένος, μετά από πυροβολισμό που δέχτηκε από το μακρινό συγγενή του Κίτσο Τράμπα (Γιώργος Οικονόμου), ο οποίος κατέβηκε στην Αθήνα κατόπιν προτροπής της Πανάγιως, με σκοπό να πείσει το Θέμο να διώξει τη Θοδωρούλα που «ντροπιάζει» την οικογένεια.

Τελικώς, ο Θέμος θα ξεπεράσει τον κίνδυνο, αλλά η καρδιά του έχει υποστεί ανίατη ζημιά και ξέρει ότι έχει λίγους μήνες ζωής. Θα πεθάνει μόλις τρεις ημέρες πριν κάνει πραγματικότητα το όνειρο της ζωής του, να παντρευτεί την Κασσάνδρα…

Αγγελής και Θοδωρούλα παντρεύονται και αποκτούν δύο παιδιά, όπως και ο Άρης με την Ειρήνη. Η Πηνιώ μένει ανύπαντρη όπως και η Κασσάνδρα, ενώ η Πανάγιω φεύγει από τη ζωή, αφού πρώτα έχει μετανιώσει για το κακό που προκάλεσε και δέχεται με αγάπη τη Θοδωρούλα και το παιδί της…

Το καστ 

Θεωρώ κάτι παραπάνω από ιδανική την επιλογή των ηθοποιών, οι οποίοι κλήθηκαν να «ζωντανέψουν» τους ήρωες του Τραυλαντώνη. Ο Νικήτας Τσακίρογλου γίνεται αμέσως συμπαθής ως «Θέμος», δίνοντας την καταλληλότερη και ακριβέστερη υπόσταση στο χαρακτήρα του ρόλου του.

Κοντά του και ο Κώστας Αρζόγλου ως «Αγγελής», ο οποίος είναι το τυπικό δείγμα του δημοσίου υπαλλήλου που ταλαιπωρείται διαρκώς, εξαιτίας της αίσθησης δικαίου που τον διακρίνει και ορισμένων παρεξηγήσεων. Παρόλα αυτά, παραμένει πιστός στη γυναίκα που αγάπησε, δεν αλλάζει το χαρακτήρα και τις αντιλήψεις του και στο τέλος, καταφέρνει ν’ αποκατασταθεί τόσο επαγγελματικά, όσο και προσωπικά.

Η Καίτη Γρηγοράτου ως «Θοδωρούλα», κερδίζει με την πρώτη ματιά τον τηλεθεατή για τη γλυκύτητα, την αφοσίωση και την πίστη στα ιδανικά της. Δε διστάζει να πει ελεύθερα τη γνώμη της, ακόμα κι αν αυτή αντιβαίνει εκείνη της μητέρας της, με την οποία είναι σε διαρκή κόντρα. Από τα πιο ταλαιπωρημένα πρόσωπα της σειράς, αλλά στο φινάλε βρίσκει το δρόμο της και ζει τη ζωή της δίπλα στον άνδρα που αγαπά.

Όσο για τον Ανδρέα Φιλιππίδη, νομίζω ότι ο ρόλος του Αλέκου Κομπολογά ήταν ο καλύτερος τηλεοπτικός του. Ένας εξαίρετος κι ευρείας γκάμας ηθοποιός, ενσαρκώνει με τον ιδανικότερο τρόπο τον καιροσκόπο επιχειρηματία, που βασίζεται στη δυστυχία της πατρίδας του για να βγάλει περισσότερα χρήματα. Από ένα σημείο και μετά όμως, γίνεται ένας ευαίσθητος άνθρωπος, που δε διστάζει να έλθει σε σύγκρουση με τη γυναίκα και την κουνιάδα του για να υπερασπιστεί το δίκιο του. Ωστόσο, έχει αυτοκαταστροφικές τάσεις και καταλήγει κυνηγημένος και καταζητούμενος…

Εξαιρετική και η Εύα Κοταμανίδου ως «Κασσάνδρα». Μια γυναίκα που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε «θηλυκό Θέμο», με την έννοια ότι έχει τις ίδιες αντιλήψεις μ’ εκείνο και δε διστάζει να θυσιάσει τη ζωή της για τους άλλους, σε βάρος της δικής της ευτυχίας. Πολύ καλός και ο Τάσος Ράμσης, ο οποίος υποδύεται τον αδελφό της τον Άρη.

Κάκια Παναγιώτου, Θάλεια Παπάζογλου, Άννυ Παπακωνσταντίνου και Μαρία Κωνσταντάρου, υποδύονται ουσιαστικά τους ίδιους χαρακτήρες. Γεμάτες κακία και μίσος για όποιον πηγαίνει κόντρα στις αντιλήψεις τους, έτοιμες να βλάψουν ακόμα και το ίδιο το αίμα τους, προκειμένου να πετύχουν το σκοπό τους. Φυσικά, στο τέλος μένουν δυστυχισμένες και μόνες…

Εκτός των παραπάνω, στη σειρά συμμετείχαν μεταξύ άλλων και οι Άγγελος Γεωργιάδης (Αργύρης, θείος της Κασσάνδρας και του Άρη, ένας τσιγκούνης κι εκδικητικός άνθρωπος, με την επαναλαμβανόμενη ατάκα “Εν τω μέτρω του δυνατού βεβαίως”), Χρυσούλα Διαβάτη (Χρυσούλα, γυναίκα του Αργύρη), Γιώργος Βάσος (Στέργιος Πρεπάρας, φίλος του Αγγελή), Αντιγόνη Γλυκοφρύδη (Θάλεια, διευθύντρια του μαιευτηρίου όπου γεννά η Θοδωρούλα και μετέπειτα, στενή φίλη της), Γιώργος Πάλλης (Κώστας, ανθυπολοχαγός και φίλος του Αγγελή, τον οποίο βοηθά να μετατεθεί στη Χαλκίδα), Βασίλης Τσάγκλος (Σουλεϊμάν, υπηρέτης του Αγγελή στο ειρηνοδικείο), Άρης Τσιούνης (Μπουλούκμπασης, Θεσσαλός τσιφλικάς και θανάσιμος εχθρός του Αγγελή), Κωστής Μαλκότσης (Πίδακας, μπράβος του Μπουλούκμπαση), Παναγιώτης Μποτίνης (Αποστόλης, αδελφός του Αγγελή), Δημήτρης Ιωακειμίδης (Παντελής, δικηγόρος της Πανάγιως στην υπόθεση τραυματισμού του Θέμου), Τζέση Παπουτσή (Περσεφόνη, δασκάλα στο απομακρυσμένο μέρος που υπηρετεί αρχικώς ο Αγγελής), Μαρία Νίκα (δασκάλα στη θεσσαλική κωμόπολη όπου μετατίθεται ο Αγγελής) κ.α.

Να σημειωθεί ότι στην πρώτη δημοσιοποίηση του καστ της σειράς, αναφερόταν το όνομα της Ελένης Ζαφειρίου (προφανώς στο ρόλο της Πανάγιως), η οποία όμως τελικώς δε συμμετείχε…

Σχόλιο 

Στο έργο του Τραυλαντώνη, δε «λεηλατείται» μόνο μια ζωή, αλλά πολλές. Ουσιαστικά, όλοι οι χαρακτήρες του συγγραφέα, διάγουν ένα βίο που δεν επιθυμούν, με αποτέλεσμα να υποφέρουν και να ταλαιπωρούνται διαρκώς. Ο Θέμος και η Κασσάνδρα περνούν τα πάνδεινα εξαιτίας των συγγενών τους, υποτασσόμενοι στη μοίρα τους. Η Θοδωρούλα και ο Αγγελής σμίγουν και ξαναχωρίζουν λόγω ανθρώπινων μηχανορραφιών και παρεξηγήσεων. Ο Κομπολογάς, υποχρεώνεται να ικανοποιεί ακόμα και τις πιο παράλογες επιθυμίες της γυναίκας και της κουνιάδας του, ώστε να εξασφαλίζει μιαν άνετη ζωή, αφήνοντάς τες να λεηλατούν τη δική του. Όταν αποφασίζει να σπάσει τα δεσμά, αυτοκαταστρέφεται βιάζοντας τη Θοδωρούλα και κλέβοντας τα λεφτά από την πώληση του μαγαζιού.

Αλλά, ακόμα και οι «κακοί» ήρωες, υφίστανται «λεηλασία» στη ζωή τους. Η Καίτη κυνηγά το άπιαστο όνειρο να παντρευτεί το Θέμο και στο τέλος μένει ολομόναχη, αντιμετωπίζοντας ακόμα και την άρνηση της ίδιας της αδελφής της. Η Πηνιώ μένει «στο ράφι» επειδή είναι δειλή και δε μπορεί να σηκώσει κεφάλι στη μητέρα της, υπακούοντάς την τυφλά, αν και αγαπάει τον Άρη. Ακόμα και η Πανάγιω, που δείχνει ότι έχει το «πάνω χέρι» κι εξουσιάζει τους πάντες μέσα στο σπίτι, οδηγεί το Θέμο στο θάνατο. Τότε μόνο συνειδητοποιεί τα λάθη της κι ότι άφησε το μίσος, τη μεγαλομανία και τον εγωισμό να λεηλατήσουν τη ζωή της…

Δε θα μπορούσαμε να μη γράψουμε δυο λόγια και για τον σκηνοθέτη της σειράς, Κώστα Λυχναρά. Είναι «υπεύθυνος» για την αρτιότητα, την ποιότητα και την υψηλή αισθητική της μεταφοράς του μυθιστορήματος του Τραυλαντώνη στη μικρή οθόνη. Σύμφωνα με τους κριτικούς της εποχής, ήταν η καλύτερη σκηνοθετική δουλειά της καριέρας του και παρακολουθώντας τη «Λεηλασία μιας ζωής», προσυπογράφουμε. Μνεία θα πρέπει να γίνει επίσης και για την υπέροχη μουσική τίτλων του έργου, η οποία είναι σύνθεση της Αιμιλίας Ρόδη…

————

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…