Γράφει ο Τάσος Κριτσιώλης
Η δεκαετία του ’60 θεωρείται από πολλούς ως εκείνη που άλλαξε τα πάντα στη μουσική της πατρίδας μας. Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις κι εν συνεχεία ο Σταύρος Ξαρχάκος και οι «επίγονοί» τους, άνοιξαν νέους δρόμους στο τραγούδι με τις δημιουργίες τους. Παράλληλα όμως, αυτές ευτύχησαν να ερμηνευθούν από μια γενιά σπουδαίων τραγουδιστών που είτε ξεκίνησε τότε, είτε προϋπήρχε αλλά άκμασε στη συγκεκριμένη περίοδο.
Με αφετηρία λοιπόν το 1960, θα σταθούμε «στου χρόνου τον καθρέφτη» και θα γυρίσουμε το ρολόι στο «τότε». Ανά 15 ημέρες, η στήλη θα παρουσιάζει τα σημαντικότερα μουσικά γεγονότα στην Ελλάδα χρόνο με το χρόνο και παράλληλα, συχνά θα κάνει μια «βόλτα» στα νυχτερινά κέντρα της εποχής, παρουσιάζοντας τα «σχήματα» που έγραψαν ιστορία…
———————————————————–
1992: Μάαστριχτ, Σκόπια, Κλίντον και «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη»…
To 1992 είναι η χρονιά της Ενωμένης Ευρώπης. Με τη συνθήκη του Μάαστριχτ, οι δώδεκα (τότε) χώρες της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, βάζουν το πρώτο λιθαράκι για την ενοποίηση των κρατών-μελών της «Γηραιάς Ηπείρου». Η ιστορία απέδειξε ότι αλλιώς ξεκίνησε κι αλλιώς συνεχίστηκε (και συνεχίζεται) αυτή η «αμφικτιονία»…
Από εκεί και πέρα, εξαιρετικά θερμό είναι το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα. Η αθώωση (έστω και οριακά) του Ανδρέα Παπανδρέου από το Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά, εμφανίζει το γηραιό αρχηγό του ΠΑΣΟΚ αρκετά ενισχυμένο κι έτοιμο να γυρίσει στην εξουσία. Δεν είναι μόνο το τέλος της περιπέτειας της «κάθαρσης» που ξεκίνησε το 1989, αλλά και τα γεγονότα που συντείνουν προς την εν λόγω κατεύθυνση…
Οι τριγμοί στην εύθραυστη κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο, με κορυφαία «παράγραφο» αρχικώς την αποπομπή του Αντώνη Σαμαρά από το υπουργείο Εξωτερικών κι εν συνεχεία, την παραίτηση του Μεσσήνιου πολιτικού από τη βουλευτική έδρα. Κι όλα αυτά, εξαιτίας των χειρισμών του θέματος με την ονομασία των Σκοπίων, το κορυφαίο ζήτημα της χρονιάς ως προς την εξωτερική πολιτική.
Το «Μακεδονικό» λοιπόν, κυριαρχεί μέσα στο 1992. Το ογκώδες και γεμάτο παλμό συλλαλητήριο το Μάρτιο στη Θεσσαλονίκη, δίνει μια ηχηρή απάντηση στον Γκλιγκόροφ και την ανιστόρητη κυβέρνησή του. Το σύνθημα, ένα: «Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική». Αυτή τη θέση θα εκφράσει και ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, μ’ ένα τρόπο που δε μας είχε συνηθίσει…
Ωστόσο, ο Σαμαράς δε θα είναι το μοναδικό πρόβλημα του Μητσοτάκη εντός χώρας. Τρία κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης και του κόμματος (Έβερτ, Δήμας, Κανελλόπουλος) εκφράζουν ανοιχτά τη διαφωνία τους με την πολιτική που ακολουθείται και παίρνουν αποστάσεις από αυτήν. Η αρχή του τέλους έχει ξεκινήσει…
Στο μεταξύ, η «17 Νοέμβρη» ξαναχτυπά. Στόχος της, ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Παλαιοκρασσάς, θύμα ένα αθώο παλικάρι 22 ετών, ο Θάνος Αξαρλιάν…
Μέσα σε όλα αυτά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Βαρκελώνης έρχονται το καλοκαίρι για να ενώσουν όλους τους λαούς της γης και να προσφέρουν ανείπωτη χαρά στους Έλληνες. Η χώρα μας κατακτά δύο χρυσά μετάλλια έπειτα από πολλές δεκαετίες. Ο Πύρρος Δήμας στα 82,5 κιλά της άρσης βαρών αρχίζει να γράφει το δικό του μύθο στην ιστορία της διοργάνωσης, ενώ η Βούλα Πατουλίδου είναι πρωταγωνίστρια σε μιαν από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις όλων των εποχών. Από το πουθενά, καταφέρνει να κατακτήσει την πρώτη θέση στα 100 μέτρα με εμπόδια και να γράψει ιστορία τόσο μ’ αυτή, όσο και με τη θρυλική πια φράση της «για την Ελλάδα ρε γαμώτο»…
Στο διεθνή χώρο, η ανακήρυξη ανεξαρτησίας των πρώην γιουγκοσλαβικών και σοβιετικών δημοκρατιών, έρχονται η μία μετά την άλλη. Όμως, το κορυφαίο γεγονός της χρονιάς, είναι η νίκη του Μπιλ Κλίντον στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Η σχετικά νεαρή ηλικία του και ο «νέος αέρας» που ευαγγελίζεται, δημιουργούν μεγάλες ελπίδες σε ολόκληρο τον πλανήτη, ώσπου να διαψευστούν παταγωδώς κάποια χρόνια μετά…
Μεγάλες είναι οι απώλειες στην τέχνη, στον πολιτισμό και στην πολιτική. Μέσα στο 1992, φεύγουν από τη ζωή ο Μανώλης Ανδρόνικος, ο Αντώνης Τρίτσης, η Τζένη Καρέζη, η Μαίρη Αρώνη, ο Γιώργος Ζαμπέτας, αλλά και ο Βίλλυ Μπραντ, η Μάρλεν Ντίντριχ και ο Μπένι Χιλ…
Όσον αφορά το ελληνικό τραγούδι, ίσως είναι η τελευταία πολύ σημαντική χρονιά του. Η Χάρις Αλεξίου με το «Δι’ ευχών» παρουσιάζει ένα νέο ερμηνευτικό πρόσωπο, ενώ ο Δημήτρης Μητροπάνος ξεκινά μια «δεύτερη» σπουδαία καριέρα, συνεργαζόμενος με το Μάριο Τόκα. Η «Επαφή» του Σταμάτη Σπανουδάκη με το Γιάννη Πάριο είναι επιτυχής, ενώ ο νησιώτης ερμηνευτής ξαναγυρίζει στα ακούσματα της πατρίδας του με τα «Νησιώτικα /2», που σημειώνουν ρεκόρ πωλήσεων…
Εκτός των παραπάνω, αλλαγή αρχίζει να παρατηρείται και στη νυχτερινή διασκέδαση. Ένα μεγάλο μέρος του κοινού και κυρίως η νεολαία, εγκαταλείπει τα «παραλιακά» κέντρα κι επιλέγει μικρότερους χώρους. Έτσι, «γεννιούνται» τα «ρεμπετάδικα», τα «ελληνάδικα» κλπ, με τα θετικά κι αρνητικά τους…
Ας δούμε λοιπόν τα σημαντικότερα μουσικά γεγονότα του 1992.
«Δι’ ευχών»
Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1992 και ξένισε πολύ κόσμο, τόσο ως προς το στυλ των τραγουδιών, όσο κι ως προς την εμφάνιση της ίδιας της ερμηνεύτριας. Το μακρύ μαλλί που ήταν για χρόνια σήμα κατατεθέν της δεν υπήρχε πλέον, ενώ η μη ύπαρξη λαϊκού στοιχείου στο άλμπουμ ξάφνιασε το κοινό, που αρχικά ήταν διστακτικό.
Ωστόσο, σε λίγο καιρό τα πράγματα είχαν αλλάξει εντελώς και οι πωλήσεις εκτοξεύθηκαν, για να ξεπεράσουν τελικώς τις 120.000 αντίτυπα. Παράλληλα, ήταν η πρώτη της δισκογραφική δουλειά σε άλλη εταιρεία, μετά από είκοσι και πλέον χρόνια στη MINOS…
Όσο για μένα, μου τον φέρανε δώρο σχεδόν μόλις κυκλοφόρησε και την επομένη, τον επέστρεψα στο δισκάδικο και πήρα κάτι άλλο, αφού δε μου άρεσε καθόλου από την πρώτη στιγμή και μάλιστα άκουσα μόνο την πρώτη πλευρά. Ωστόσο, αργότερα το μετάνιωσα κι ακούγοντας παντού τα τραγούδια του, κατάλαβα πόσο τον είχα αδικήσει, οπότε πλήρωσα για να τον αγοράσω…
Πέραν των μελωδιών του Νίκου Αντύπα και τους στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, πιστεύω ότι ένα μεγάλο κομμάτι της επιτυχίας του άλμπουμ οφείλεται και στις «ζωντανές» εμφανίσεις της Αλεξίου εκείνη την εποχή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, οι οποίες συνετέλεσαν αποφασιστικά στο να «περάσει» στο ευρύ κοινό και ιδιαίτερα στη νεολαία. Εξαιτίας του «Δι’ ευχών, η Χαρούλα κατάφερε να κερδίσει ένα αρκετά μεγάλο μέρος του νεαρόκοσμου, το οποίο έκτοτε την ακολουθεί μέχρι σήμερα.
Όσο για τα τραγούδια, νομίζω ότι δε χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις και σχόλια. Το ομότιτλο, η «Μάγισσα», η «Συναυλία» και το «Να ζήσω ή να πεθάνω» παραμένουν «φρέσκα», καθώς η Αλεξίου δεν παραλείπει ποτέ να τα συμπεριλαμβάνει στις εκάστοτε εμφανίσεις της. Σπουδαία στιγμή είναι και «Η πατρίδα», η οποία ουσιαστικά περιγράφει τη ζωή της ερμηνεύτριας που μάλιστα έγραψε και τους στίχους μαζί με τη Λίνα…
«Η εθνική μας μοναξιά»
Αυτός ο δίσκος που κυκλοφόρησε στις αρχές του 1992, αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης για τη «δεύτερη» καριέρα του Δημήτρη Μητροπάνου, η οποία (ποιοτικά τουλάχιστον) θεωρώ ότι ήταν η καλύτερη. Και τούτο το λέω χωρίς καμία διάθεση ν’ αναιρέσω όλα όσα πολύ σημαντικά είχε κάνει στα πρώτα 25 χρόνια της διαδρομής του, όμως τα τελευταία 20, πιστεύω ότι οι περισσότερες συνεργασίες του ήταν «μία και μία»…
«Υπεύθυνος» για τη συγκεκριμένη αλλαγή, ήταν ο παραγωγός του σπουδαίου τραγουδιστή Ηλίας Μπενέτος, ο οποίος τον έπεισε ότι θα έπρεπε να κάνει ένα «άνοιγμα» σε άλλους συνθέτες από αυτούς που μέχρι τότε συνεργαζόταν. Το πρώτο έγινε με το Μάριο Τόκα, σε μια περίοδο που ο Κύπριος συνθέτης είχε μια μακρά σειρά επιτυχημένων δίσκων με μεγάλα (και διαχρονικά τα περισσότερα) “σουξέ”.
Το αποτέλεσμα; Πωλήσεις άνω των 160.000 αντιτύπων, τέσσερις «δυνατές» επιτυχίες κι ένα τραγούδι – «ογκόλιθος»: «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», το οποίο έχει πάρει εδώ και χρόνια τη θέση του στα αθάνατα ελληνικά τραγούδια και θ’ ακούγεται όσο υπάρχει μουσική σ’ αυτόν εδώ τον τόπο. Τολμώ να εκφράσω την άποψη ότι είναι το καλύτερο κομμάτι που έγραψε ποτέ ο Τόκας, μέσα στα τόσα υπέροχα που πρόλαβε να μας χαρίσει μέχρι τον πρόωρο θάνατό του. Οι δε στίχοι του Φίλιππου Γράψα, μιλούν στην καρδιά του κάθε Έλληνα. Ιδιαιτέρως όμως των Μακεδόνων, καθώς μάλιστα το κομμάτι κυκλοφόρησε σε μια πολύ δύσκολη περίοδο, καθώς βρισκόταν σε έξαρση το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων.
Βεβαίως, οι στίχοι ήταν γραμμένοι από το 1982, προορισμένοι για τους αγώνες τραγουδιού της Κέρκυρας, που ξεκίνησε εκείνη τη χρονιά ο Μάνος Χατζιδάκις. Μάλιστα, ο Γράψας είπε πολλά χρόνια μετά ότι ο μέγας μουσουργός είχε ενθουσιαστεί από αυτούς τους στίχους, ωστόσο μείνανε στο συρτάρι για μιαν ολόκληρη δεκαετία…
Άλλες εξαιρετικές στιγμές του δίσκου είναι οι «Θάλασσες» (σε δεύτερη εκτέλεση μετά από εκείνη της Κωνσταντίνας το 1987), το «Μια στάση εδώ», το ομότιτλο και το «Κράτα καρδιά μου ενός λεπτού σιγή». Μεγάλα τραγούδια, μεγάλες ερμηνείες…
«Συγνώμη για την άμυνα»
Η μοναδική μέχρι σήμερα ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά του Θάνου Μικρούτσικου με το Γιώργο Νταλάρα, καθώς είχε προηγηθεί η συμμετοχή του τραγουδιστή στις «Γραμμές των οριζόντων» το Νοέμβριο του 1991. Ο δίσκος κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 1992 σε στίχους του Κώστα Τριπολίτη, στη δεύτερη πλήρη συνεργασία του με τον συνθέτη μετά το «Όλα από χέρι καμένα» το 1988 με ερμηνευτή τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου.
Θυμάμαι ότι εκείνη την εποχή τα μαζικά μέσα ενημέρωσης είχαν δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εν λόγω δουλειά με συνεντεύξεις των συντελεστών, παρουσίαση των τραγουδιών κ.τ.λ. Πάντως, ο δίσκος δεν πήγε ιδιαίτερα καλά από εμπορικής πλευράς, ίσως γιατί ήταν πολύ …ροκ για Νταλάρα. Ίσως γιατί οι στίχοι δεν ήταν και πολύ σαφείς για τον απλό κόσμο.
Ίσως ακόμα-ακόμα γιατί ήταν εξαιρετικά προβληματισμένοι (και σήμερα άκρως επίκαιροι οι περισσότεροι…) για τον Έλληνα εκείνης της περιόδου, ο οποίος είχε «πιάσει» πολλά λεφτά κι έκανε τα πρώτα βήματά του στον – απατηλό και κίβδηλο όπως αποδείχτηκε – κόσμο του πλούτου και της χλιδής…
Ωστόσο, υπάρχει ένα τραγούδι που θα τολμούσα να χαρακτηρίσω σύμβολο και το πιο ισχυρό «σήμα» της συνεργασίας Μικρούτσικου-Νταλάρα. Ο λόγος για το πασίγνωστο «Ανεμολόγιο», το οποίο ο ερμηνευτής δεν παραλείπει σχεδόν ποτέ να περιλάβει στις κατά καιρούς «ζωντανές» εμφανίσεις του. Ένα πολύ δυνατό και «σκληρό» κομμάτι, το οποίο νομίζω ότι σήμερα είναι εξαιρετικά επίκαιρο…
Από εκεί και πέρα, η μεγάλη έκπληξη είναι ο «Βελζεβούλ», που μουσικά κινείται σε εντελώς διαφορετικό κλίμα από εκείνο που μας είχε συνηθίσει ο συνθέτης. Ένα καθαρόαιμο λαϊκό τραγούδι, με το μπουζούκι να κυριαρχεί και το Νταλάρα να το ερμηνεύει άψογα, μια και είναι ολοφάνερο ότι βρίσκεται «στα χωράφια» του. Στιχουργικά δε, είναι ευρηματικότατο κι εκείνη την εποχή ακούστηκε πολύ από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.
Πάντως, έμειναν στην αφάνεια ορισμένα εξαιρετικά τραγούδια, όπως τα «Χαίρε φτώχια» (δυστυχώς επίκαιρο και τούτο…), «Παλίρροια» και «Μίσος». Δεν ξέρω αν υπάρχει περίπτωση να πάρουν κάποτε τη δική τους θέση στο μουσικό μας στερέωμα, αλλά αξίζει τον κόπο να τα ανακαλύψετε. Εξάλλου, υπάρχει και το «Προσπέκτους» με τη χαρακτηριστική ερμηνεία του συνθέτη…
«Επαφή»
Η μοναδική ολοκληρωμένη συνεργασία του Σταμάτη Σπανουδάκη με το Γιάννη Πάριο, αλλά και η τελευταία δουλειά του συνθέτη με τραγουδιστή, καθώς από εκεί και πέρα και μέχρι σήμερα ασχολείται αποκλειστικά με την έκδοση δίσκων με ορχηστρικά θέματα.
Το άλμπουμ κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 1992 κι έτσι ολοκλήρωσε την πρώτη «επαφή» των δυο τους, που άρχισε ενάμισι χρόνο νωρίτερα με τα «Σήμερα» και «Φεύγουν οι ώρες» για την κινηματογραφική ταινία «Άντε γεια».
Πάντως, η αλήθεια είναι ότι «ξένισε» η εν λόγω δουλειά κι αυτό φαίνεται κι από τις πωλήσεις της. Μόλις 40.000 αντίτυπα, σε μιαν εποχή που ο Πάριος δεν έπεφτε κάτω από τις 80-100.000 και «Τα νησιώτικα 2» λίγους μήνες πριν είχανε πουλήσει περισσότερα από 150.000 κομμάτια.
Θυμάμαι ότι με την κυκλοφορία της «Επαφής», είχαν γίνει αρκετά τηλεοπτικά αφιερώματα σ’ αυτήν και ο τραγουδιστής είχε εμφανιστεί μεταξύ άλλων στο πρωτοχρονιάτικο σόου του ΑΝΤ-1, για να παρουσιάσει τη νέα του δουλειά.
Ευθύς εξαρχής, ξεχώρισε κι ακούστηκε πολύ το «Καλημέρα τι κάνεις», το οποίο προϋπήρχε ως ορχηστρικό κομμάτι με τίτλο “Whistling” στο δίσκο του συνθέτη «Θάλασσα». Παίχτηκε κατά κόρον στα ραδιόφωνα, αλλά και στις τηλεοράσεις ως βίντεο κλιπ κι ακόμη και σήμερα ο Πάριος το θυμάται στις εκάστοτε εμφανίσεις του.
Έπειτα, πολύ γνωστά έγιναν και τα «Τίποτα δεν περιμένω» και «Μια ζωή σου χάρισα», ενώ στην πορεία προέκυψε και το «Πέρασαν», αν και προσωπικά πιστεύω ότι η καλύτερη στιγμή του άλμπουμ είναι το «Ξαφνικά». Επίσης, στο δίσκο συμπεριλήφθηκε και το πασίγνωστο και διαχρονικό «Σήμερα», όπως είχε κυκλοφορήσει ενάμισι χρόνο νωρίτερα στο soundtrack του «Άντε γεια».
«Βραδιάζει»
Τον Οκτώβριο του 1992, κυκλοφορεί στα δισκοπωλεία ένα άλμπουμ που οι φίλοι του καλού λαϊκού τραγουδιού περιμένανε με μεγάλη ανυπομονησία. Ο Στέλιος Καζαντζίδης ξανασυναντά δισκογραφικά το Χρήστο Νικολόπουλο έπειτα από 17 (κι όχι 16 όπως λανθασμένα σημειώνεται στο εξώφυλλο) ολόκληρα χρόνια και το θρυλικό «Υπάρχω» κι ενώ είχαν μεσολαβήσει πολλά. Μεταξύ άλλων, η δωδεκάχρονη «σιωπή» του μεγάλου λαϊκού ερμηνευτή και οι πρώτες «κόντρες» του με τον συνθέτη και κουμπάρο του…
Οι όποιες διαφορές τους φάνηκε να έχουν λυθεί κι έτσι ετοίμασαν το «Βραδιάζει», δίνοντας την εντύπωση ότι οι παλιές καλές ημέρες θα ξαναζωντάνευαν. Φευ, όλοι θυμόμαστε με πίκρα τα όσα ακολούθησαν μεταξύ τους και τις βαριές κουβέντες που ξεστόμισε ο Καζαντζίδης εναντίον του καλλιτεχνικού «παιδιού» του, λίγο πριν φύγει από τη ζωή…
Ας επικεντρωθούμε όμως στο μουσικό μέρος της συνεργασίας τους. Ο Νικολόπουλος γράφει έντεκα καινούργια τραγούδια με στίχους της Σώτιας Τσώτου και της Τασούλας Θωμαΐδου, αλλά βγάζει από το συρτάρι του και δύο με στίχους του Πυθαγόρα, που προορίζονταν για το «Στελάρα» από το 1977 και με αφορμή την προετοιμασία του δίσκου «Γύφτος λαός», που δεν ηχογραφήθηκε ποτέ.
Πρόκειται κατ’ αρχήν για τη «Νέα Ιωνία», η οποία ήταν έτοιμη από το 1975 και μάλιστα ο Καζαντζίδης την τραγούδησε ζωντανά στο σπίτι του στιχουργού στο τέλος της τηλεοπτικής εκπομπής «Λαϊκό τραγούδι» που προβλήθηκε στην ΕΡΤ τον Ιανουάριο του 1976, με αφορμή την παρουσίαση του «Υπάρχω».
Εν συνεχεία, πάμε στα «Μακρόνησα» που με διαφορετική μουσική (πάλι του Νικολόπουλου) και τίτλο «Και μας έλεγε το κύμα» είχε πρωτοηχογραφήσει η Χάρις Αλεξίου το 1984, στο άλμπουμ «Εμφύλιος έρωτας». Ακούγοντάς τα με τον Καζαντζίδη, δε μπορούμε να μη σκεφτούμε πώς θα τα έλεγε το 1977 αν κυκλοφορούσε τότε ο «Γύφτος λαός»…
Ο κόσμος ανταποκρίθηκε και το «Βραδιάζει» ξεπέρασε σε πωλήσεις τις 60.000 αντίτυπα. Το ομότιτλο κομμάτι θεωρείται πλέον κλασικό και παίζεται και τραγουδιέται παντού, αλλά το εισαγωγικό «Αμάν» με την τεράστια φωνή του Στέλιου να ξεχύνεται στα πρώτα δευτερόλεπτα, σε αφήνει «κάγκελο»…
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν το «Για τα παιδιά», που όπως σημειώνει στο οπισθόφυλλο ο ερμηνευτής ήθελε πάντα να πει ένα τραγούδι γι’ αυτά και να τους το αφιερώσει (συμμετέχει η χορωδία νέων του δήμου Βύρωνα), το «Ζωή μικρή» και το «Γυρεύω μια καρδιά» που αξίζουν πολλά…
Άλλοι σημαντικοί σταθμοί…
Η ποπ και ροκ μουσική κατέχει ένα μεγάλο κομμάτι ως προς την προτίμηση του κοινού και το 1992. Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου με τη «Σφεντόνα» του προσθέτει άλλη μια καλλιτεχνική κι εμπορική επιτυχία στο ενεργητικό του. Ξεχωρίζουν το ομότιτλο (αυτοβιογραφικό σε μεγάλο βαθμό) και τα «Εγώ ειμ’ εγώ», «Τα χάλια μου», «Από μένα το Βασίλη», «Βράδυ Σαββάτου» και «Σπάνε οι χορδές μου».
Στο ίδιο κλίμα κινείται και η Μαντώ με τις «Αισθήσεις» και τα «Ρούχο δανεικό», «Ταιριάζουμε σαν γάντι» και «Χρόνια μας πολλά», όπως και η Ευρυδίκη με το «Πόσο λίγο με ξέρεις». Εντυπωσιάζουν και πάλι οι O.P.A. με το δίσκο τους «Μητέρα γη», καθώς και ο Βασίλης Καζούλης με το άλμπουμ «Κάτι να γυαλίζει» και την επιτυχία «Αν ήσουν άγγελος».
Το 1992, η Κωνσταντίνα εντυπωσιάζει με το «Μια Ελλάδα φως», σε μουσική του διάσημου Yianni (Γιάννης Χρυσομάλλης). Το ομότιτλο κομμάτι γίνεται μεγάλη επιτυχία, όπως και τα «Σαν τριαντάφυλλο» και «Πανάθεμά σε»…
Από εκεί κι έπειτα, η Βίκυ Μοσχολιού συναντιέται δισκογραφικά με το Σταμάτη Κραουνάκη έπειτα από έντεκα χρόνια για μια ολοκληρωμένη δουλειά. Ωστόσο, το «Καινούργιο πράγμα» δεν έχει την απήχηση των «Σκουριασμένων χειλιών» του 1981, αν και περιλαμβάνει ορισμένα πολύ καλά τραγούδια.
Εδώ, πρέπει να πούμε ότι «κάτι» συνέβη με τον εν λόγω δίσκο, καθώς λίγο καιρό μετά την κυκλοφορία του, η εταιρεία έπαψε να τον στέλνει τα καταστήματα, χωρίς ποτέ να γίνει γνωστό το γιατί. Παράλληλα, ήταν η τελευταία φορά που επικοινώνησαν Μοσχολιού και Κραουνάκης με υπαιτιότητα του δεύτερου, ο οποίος «εξαφανίστηκε» ξαφνικά, ενώ είχε αποφασιστεί η κοινή τους συνεργασία στο «Τούνελ»…
Πριν την «επαφή» του με το Σταμάτη Σπανουδάκη, ο Γιάννης Πάριος θριαμβεύει εμπορικά και καλλιτεχνικά με τα «Νησιώτικα 2», δέκα χρόνια μετά το πρώτο διπλό άλμπουμ που έγραψε ιστορία. Ωστόσο, η «επανάληψη» δεν άφησε πίσω της πολλά πράγματα, ενώ και η επιλογή των τραγουδιών δεν ήταν και η καλύτερη δυνατή…
Η Μαρινέλλα αποφασίζει να τραγουδήσει «μεγάλες κυρίες» κι ετοιμάζει το σχετικό δίσκο, με τραγούδια που ερμήνευσαν σπουδαίες και διάσημες ξένες ερμηνεύτριες, με ελληνικούς στίχους της Εύης Δρούτσα. Καλή η προσπάθεια, εντελώς λαθεμένη η επιλογή της -ικανότατης κατά τα άλλα- στιχουργού για ένα τέτοιο εγχείρημα…
Όσον αφορά το λαϊκό τραγούδι, λίγα πράγματα. Ο μόνος στόχος του, είναι πια το ανέβασμα και ο χορός πάνω στα τραπέζια, με συνοδεία τόνους λουλουδιών και στίχους τουλάχιστον γελοίους. Όμως, μέσα σ’ όλον αυτό το συρφετό, ξεχώρισε η Κατερίνα Κούκα με το δίσκο της «Να ‘χα δυο καρδιές να σ’ αγαπώ». Η πρώτη πλευρά περιείχε τραγούδια του Γιάννη Σπανού και η δεύτερη του Χρήστου Νικολόπουλου.
Το άλμπουμ σημείωσε μεγάλη επιτυχία κι «έβγαλε» τα δύο πιο διαχρονικά κι αγαπημένα τραγούδια της Σερραίας τραγουδίστριας: «Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο» και «Δεν υπάρχουν άγγελοι»…
Μια «βόλτα» στη νύχτα
Όπως αναφέραμε και παραπάνω, οι «μικροί» χώροι άρχισαν σιγά-σιγά να κερδίζουν την προτίμηση του κόσμου για τη διασκέδασή του. Τέτοιους επέλεξαν αρκετοί σπουδαίοι ερμηνευτές για τις «ζωντανές» εμφανίσεις τους κι ας δούμε κάποιους απ’ αυτούς.
Επ’ αφορμής της κυκλοφορίας του «Δι’ ευχών», η Χάρις Αλεξίου το Δεκέμβριο ξεκινά εμφανίσεις στο «Ρόδον», παρουσιάζοντας ουσιαστικά τη νέα δουλειά της.
Ο Γιώργος Νταλάρας και οι αδελφοί Κατσιμίχα μετά το «Ολύμπιον» στη Θεσσαλονίκη, συνεχίζουν τη συνεργασία τους στο θέατρο «Ακροπόλ».
Η Βίκυ Μοσχολιού βρίσκεται στο «Τούνελ», έχοντας στο πλάι της το Γιάννη Σπανό και το Γιάννη Πουλόπουλο. Μαζί τους, ο Στάθης Αγγελόπουλος, οι Ο.Ρ.Α. και ο Χρήστος Δάντης.
————-
*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…
Μια διόρθωση, αν επιτρέπετε. Οι στίχοι του «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη» δεν είναι του Μάριου Τόκα, αλλά του Φίλιππου Γράψα. Του Τόκα είναι η μουσική.
Αγαπητέ φίλε, όταν αναφέρθηκα στον Τόκα, αναφέρθηκα ως προς το μουσικό μέρος, λέγοντας ότι είναι το καλύτερο κομμάτι που έγραψε. Επειδή όμως μάλλον δεν έγινα σαφής, όπως βλέπετε πρόσθεσα και το όνομα του Φίλιππου Γράψα, αλλά κι ένα μικρό “ιστορικό” των στίχων. Όπως και να ‘χει, ευχαριστώ θερμά για την παρατήρηση…
Ο Νικολόπουλος δεν είναι κανένος παιδί – αυτές τις βλακείες συνεχίζεις να τις γράφεις και να τις ξαναγράφεις. Είναι αυτούσιος μουσικός δημιουργός και ο τρίτος κατά σειρά με τα τον Τσιτσάνη. Ο μεγαλύτερος σύγχρονος λαϊκός συνθέτης!